Kosmetologia w pigułce, czyli ocena kondycji skóry

Kto z nas nie marzy o idealnie gładkiej i promiennej cerze? Sen z powiek spędzają nam nawracające niedoskonałości oraz niechciane zmarszczki. Stosujemy tysiące różnych kremów, ampułek i masek… często bezskutecznie. Starania o zdrową, piękną cerę trwają już setki lat. Kluczem do sukcesu jest wysłuchanie potrzeb naszej skóry, a zatem prawidłowa ocena jej kondycji.

Niewątpliwie jest to proces skomplikowany, wymagający odpowiedniej wiedzy, często również aparatury. W ocenie takiej pomogą nam specjaliści poprzez odpowiednią edukację i wdrożenie pielęgnacji. Warto wiedzieć, iż rozróżniamy co najmniej pięć różnych typów skóry: skórę suchą, tłustą, naczyniową, wrażliwą i alergiczną, a także skórę dojrzałą. Dodatkowo każda cera może być mieszana, a zatem np. sucha i tłusta jednocześnie.

Jak rozróżnić poszczególne typy skóry? Jakie są ich charakterystyczne cechy? W jaki sposób je pielęgnować?

Skóra sucha

Skóra sucha to najprawdopodobniej najczęściej występujący problem w naszej strefie geograficznej. Jest to skóra o niskiej zawartości wody w naskórku. Charakteryzuje się nierówną powierzchnią i dużym zmatowieniem. Jej kolor jest jasny – blady, często zaróżowiony na skutek prześwitywania naczyń krwionośnych przez cienki naskórek. W dotyku jest szorstka i “tępa”, łuszczy się. Osoby ze skórą suchą skarżą się na poczucie ściągnięcia i mrowienia, czasem również świąd. Na suchej skórze niekiedy pojawiają się białawe łuski, szczeliny, pęknięcia i nadżerki (częściej dotyczy to skóry dłoni).

W celu wdrożenia odpowiedniej pielęgnacji suchej skóry należy zrozumieć przyczynę jej powstawania. Pomocne mogą być takie pojęcia jak TEWL oraz NMF.

• TEWL, czyli Transepidermal Water Loss, to nic innego jak przeznaskórkowa utrata wody. Woda decydująca o stopniu nawilżenia naskórka pochodzi z głębszych warstw skóry (skóry właściwej). W wyniku procesów chemicznych przechodzi ona przez naskórek, nawilża go i odparowuje do środowiska. Im wyższa wartość TEWL, tym bardziej osłabiona jest bariera naskórkowa, co prowadzi do dużej utraty wody i skóry bardzo suchej, atopowej.

• Zawartość wody w naskórku, a więc jej stopień nawilżenia, zależy od wypadkowej sił dwóch procesów: odparowywania wody z naskórka do środowiska i procesu odwrotnego, czyli zdolności naskórka do zahamowania ucieczki wody. W tym miejscu znaczącą rolę ma przede wszystkim właściwa bariera ochronna, prawidłowy przebieg procesu rogowacenia, a także zdolności naskórka do produkcji naturalnego czynnika nawilżającego - NMF - natural moisturizing factor.

Pojęcie skóry suchej jest wyjątkowo obszerne, ponieważ w tej kategorii dokonujemy kolejnych podziałów ze względu na rodzaje i przyczyny występowania.

Czynniki endogenne (pochodzące z wnętrza organizmu)

• Wrodzona dysfunkcja naskórkowej bariery ochronnej, a więc zmniejszone wytwarzanie składników naturalnego czynnika nawilżającego - NMF. W takim przypadku suchość skóry zauważa się już we wczesnym okresie życia.

• Dysfunkcja naskórkowa związana z wiekiem - u osób w okresie dojrzewania bardzo często zauważalna jest zwiększona tłustość skóry, w wyniku nadprodukcji łoju (łojotok), co tymczasowo pomaga w zwalczeniu jej suchości. Analogicznie w okresie przekwitania w wyniku obniżenia stężenia hormonów androgenowych postępują procesu odtłuszczenia skóry – mówi się wtedy o skórze suchej starczej.

• Skóra sucha wrażliwa - często towarzyszą jej rożne choroby dermatologiczne (atopowe zapalenie skóry czy wyprysk kontaktowy). W tym wypadku suchość skóry następuje w wyniku nieprawidłowości w funkcjonowaniu bariery ochronnej, która z kolei wynika z braku pewnych naturalnych składowych skóry.

• Zaburzenie wydzielania łoju - obserwujemy m.in. w zapaleniu łojotokowym skóry czy łupieżu skóry gładkiej. W tym wypadku bardzo istotne jest odbudowanie bariery ochronnej naskórka i stosowanie preparatów o działaniu natłuszczającym.

Czynniki egzogenne (pochodzące ze środowiska)

• wyniszczenie i odwodnienie organizmu, np. w wyniku długotrwałych chorób, stosowania niektórych leków (np. diuretyków), niewłaściwej diety, a także w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce.

• czynniki chemiczne, takie jak detergenty, rozpuszczalniki organiczne, środki czyszczące, które mogą uszkadzać barierę ochronną naskórka

• czynniki środowiskowe, takie jak suche powietrze, wiatr, mróz, słońce, zanieczyszczenia powietrza.

Skóra tłusta i mieszana

Cera tłusta rozpoznawana jest przede wszystkim u osób młodych, w wieku dojrzewania. Rzadko obserwuje się jej cechy u kobiet powyżej 40. roku życia. Ten typ cery znacznie częściej występuje u mężczyzn, zarówno w młodym wieku, jak i starszych.

Charakterystycznym objawem dla skóry tłustej jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych na całej skórze twarzy, plecach i klatce piersiowej, w odróżnieniu od cery mieszanej, której łojotok obserwujemy w strefie T (czoło, nos, broda). Pozostała część skóry mieszanej często przyjmuje cechy skóry suchej, rzadko normalnej.

Zarówno cerę tłustą jak i mieszaną charakteryzuje szary kolor skóry, często z przebarwieniami potrądzikowymi, pogrubiony naskórek, efekt błyszczenia i świecenia skóry wynikający z nadprodukcji sebum, a także charakterystyczne zaskórniki: otwarte, obserwowane jako czarne punkty oraz zamknięte w postaci grudek.

Istotnym problemem cery tłustej jest predyspozycja do rozwoju trądziku, jednak jego pochodzenie jest bardziej złożone.

Poza nadmiernym wydzielaniem sebum, cera trądzikowa ma tendencje do patologicznej keratynizacji mieszka włosowego, zwiększonego rozwoju mikroflory bakteryjnej oraz reakcji zapalnych.

Wydzielone na powierzchnie skóry sebum, pomimo niechcianego efektu świecenie skóry spełnia wiele pożytecznych funkcji. Tworzy płaszcz wodno-lipidowy skóry, który stanowi zewnętrzną barierę ochronną skóry i włosów, zapobiega utracie wody z naskórka, chroni przed niekorzystnym wpływem środowiska, działaniem czynników drażniących i mikro urazami mechanicznymi. Sebum również zmiękcza i wygładza skórę.

Najważniejszą rolę w regulowaniu gruczołów łojowych odgrywają hormony: androgeny i estrogeny, czyli męskie i żeńskie hormony płciowe, a także kortykosteroidy czyli hormony kory nadnerczy.

Skóra naczynkowa

Cera naczynkowa, dawniej określana jako nerwica naczynkowa skóry twarzy łatwo ulega zaczerwienieniu oraz jest nadmiernie reaktywna w stosunku do czynników zarówno miejscowych, jak i ogólnych.

Zaczerwienienie twarzy, czyli rumień lub flushing początkowo jest przemijający, z czasem jednak może objawiać się utrwalonymi zmianami rumieniowymi z widocznymi, drobnymi naczyniami krwionośnymi. Widoczne “naczynka”, czyli teleangiektazje to trwale rozszerzone powierzchowne naczynia włosowate skóry prześwitujące przez cienki naskórek. Wbrew powszechnej opinii nie są one pęknięte. Występują głównie na powierzchni policzków i w okolicy nosa, w zaawansowanym stadium obejmują również resztę skóry twarzy, uszy, szyję i dekolt.

Cera naczynkowa predysponuje do powstawania trądziku różowatego, często jest do niego wstępem, stąd określana jest terminem prerosacea (rosacea = trądzik różowaty). Ale może występować również u osób chorujących na łojotokowe zapalenie skóry.

Skórę naczyniową częściej obserwujemy u kobiet o jasnych oczach i włosach, a jej pierwsze objawy można zauważyć już około 20. roku życia.

Teleangiektazje uwidoczniają się na przełomie 30-40 roku życia. Osoby borykające się z cerą naczyniową zwykle dość szybko zauważają problemy związanie z nietolerancją przez skórę różnych czynników zewnętrznych, również kosmetyków. Skórę naczyniową najczęściej określa się również jako wrażliwą, może być sucha lub mieszana, rzadziej normalna lub łojotokowa.

Czynniki powodujące powstawanie cery naczyniowej dzielimy ze względu na wewnątrzpochodne i te, nasilające objawy. Głównym czynnikiem przyczynowym jest predyspozycja genetyczna - dziedziczenie płytkiej lokalizacji naczyń krwionośnych w skórze, a także ich nadmiernej reaktywności. Zaburzenia hormonalne oraz nadciśnienie tętnicze, a także zaburzenia żołądkowo - jelitowe to pozostałe czynniki endogenne.

Czynnikami nasilającymi niepożądane objawy są bez wątpienia czynniki atmosferyczne, jak: promieniowanie UV - nadmierna ekspozycja na słońce, wiatr, mróz czy różnice temperatur. Suche powietrze, na przykład w pomieszczeniach klimatyzowanych, czy spożywanie ciepłych napojów oraz potraw również potęguje zaczerwienia. W celu zapobiegania objawom warto ograniczyć spożywanie alkoholu, kawy, ostrych potraw oraz nikotyny. Pomocne jest także ograniczenie stresu.

Teleangiektazje uwidoczniają się również na skutek przegrzania po intensywnych ćwiczeniach lub pobycie w saunie. Innymi czynnikami mogą być składniki kosmetyków (alkohol, mentol), leki, a także zabiegi laserem biostymulującym.

Skóra wrażliwa i alergiczna

W przygotowaniu…

Skóra dojrzała

W przygotowaniu…

Pielęgnacja skóry

W przygotowaniu…